Xem lại phần 6

Máy nóng và máy lạnh: điều hoàn toàn không có

Bạn có khi nào nghe một người nào đó nói hoặc chính bạn cũng nghĩ đến một trong hai câu sau?

“Tay chia bài đó xung quá – tôi không thắng được hắn.”

“Tôi đang trên đà thắng rồi tự nhiên cái máy tôi đang chơi xìu hẳn xuống – đúng ra tôi nên nghỉ chơi vào lúc đó.”

Cái ý nghĩ cho rằng máy đánh bài và người chia bài – hoặc ngay cả một vài địa điểm nào đó có tính “nóng” hoặc “lạnh” chỉ là chuyện hoang đường. Nhìn lại, chúng ta thỉnh thoảng có thể thấy khuôn mẫu (trong Phần Nhìn Thấy Muộn) khi ta thắng (hoặc thua) nhiều. Đây chỉ là tính không thể tiên đoán của việc cờ bạc. Các loại máy kéo hoặc máy đánh cờ bạc điện tử không được lập trình để đưa ra những chu kỳ thắng hay thua – tất cả những vòng quay hay lần chơi đều cho người chơi cùng một cơ hội thắng giống nhau (coi phần bộ phận tạo nên các số ngẫu nhiên trong các loại máy kéo và máy đánh bạc điện tử để biết thêm chi tiết).

Việc cờ bạc bao giờ cũng dính dáng tới việc thắng bại và đôi khi bạn được cái này thật nhiều và cái kia thật ít. Điều này không có nghĩa là một cái máy hoặc một người chia bài đang nóng hoặc lạnh –đó chỉ là tính ngẫu nhiên của các môn chơi mà thôi. Dĩ nhiên về lâu về dài, phần thua sẽ nhiều hơn phần thắng. Nếu bạn có nhiều bàn thắng, rất tốt!  Nếu bạn rủi ro bị thua nhiều, hãy nắm chắc là bạn không tiêu quá số tiền bạn đã dự định sẵn và bạn sẽ bình yên vô sự.


Việc chú ý đến những gì đáng chú ý và nhớ những gì muốn nhớ

Trong đời sống hằng ngày, chúng ta luôn lựa chọn những gì chúng ta muốn để ý đến và những gì chúng ta không muốn để ý đến. Thí dụ, chúng ta có thể bỏ ngoài tai tiếng nhạc một cách dễ dàng cho đến khi ta nghe bản nhạc ta ưa thích. Trong việc cờ bạc, nó không ngạc nhiên cho lắm khi việc thắng bạc thu hút sự chú ý của mọi người. Việc thắng bạc có thể tạo nên một ấn tượng lớn làm người ta không để ý đến các việc thua lỗ và coi đó như không có. Chẳng hạn một người đánh bạc thổ lộ cho bạn bè biết rằng anh ta mới thắng 100 đồng chơi máy kéo. Nhưng anh ta không hề nhắc đến việc anh đã thua trước đó trong cùng một ngày. Cái kết quả là người đó sẽ có một sự nhận thức méo mó về sự so sánh giữa hai số tiền thắng và thua. Một số người ngạc nhiên một cách khó chịu khi biết được số tiền họ thật sự đã nướng vào sòng bài.

Việc chú ý đến những gì muốn chú ý và chỉ nhớ những gì muốn nhớ có thể cũng đóng một vai trò trong việc làm cứng lòng tin có phương pháp đánh bạc của người chơi. Thí dụ, nếu một người nào đó tin rằng các loại máy đánh bạc trả tiền nhiều hơn vào những ngày thứ hai, người đó có lẽ sẽ nhớ những ngày thứ hai họ thắng bạc, quên hẳn đi hoặc không giải thích được những ngày thứ hai họ thua.

Dưới đây là một số thí dụ thông thường khác về việc chỉ nhớ những gì muốn nhớ.

Tôi “luôn luôn" thắng khi tôi đặt gấp đôi.

Tôi “không bao giờ thắng” khi tôi đặt gấp đôi.

Bạn tôi “luôn luôn” thắng nhiều hơn tôi.

Tôi “luôn luôn” thắng ở sòng bài đó.

Một trong những phương pháp hay nhất để tránh việc chỉ nhớ những gì muốn nhớ là ghi xuống một cách chính xác tất cả những kết quả của việc cờ bạc của bạn.


Việc nhà cái cho ăn tiền không thể tiên đoán được

Sự củng cố tỷ lệ biến đổi (variable ratio reinforcement) nghe có vẻ giống như những từ ngữ mầu mè của môn tâm lý học, nhưng ý nghĩa của nó thật đơn giản – bạn không bao giờ biết được khi nào bạn sẽ thắng bạc, khiến cho việc ăn tiền nhà cái không thể nào đoán được. Dĩ nhiên, việc có thể thắng là một chuyện hấp dẫn. Việc biết rằng cứ mỗi lần chơi lại có cơ hội thắng làm cho việc nghỉ đánh bạc trở thành điều rất khó làm. Rất nhiều người đánh bạc bị dính vào một khuôn mẫu của câu nói lập đi lập lại là “ Chỉ năm phút nữa thôi” nhưng rồi cũng không thể rời sòng bài được. Một trong những phương cách có hiệu quả nhất để tránh cái cạm bẫy này là phải ấn định giới hạn khoảng thời gian và tiền bạc trước khi chơi. Để tiền dư và thẻ tín dụng ngân hàng ở nhà.

Những kết quả ngắn hạn của việc cờ bạc luôn luôn không thể nào đoán được. Cách hay nhất có thể tiên đoán được là ấn định giới hạn khoảng thời gian và số tiền bạc người chơi cho phép mình dùng trong ngày hôm đó trước khi chơi và giữ những ấn định này.


Việc bị mắc kẹt trong vòng cạm bẫy

Việc bị mắc kẹt trong vòng cạm bẫy nói lên việc một người luôn theo đuổi một phương pháp giải quyết vấn đề nhưng hay bị thất bại. Họ càng bỏ nhiều thời gian và tiền bạc vào phương pháp này bao nhiêu thì họ cũng càng theo đuổi phương pháp ấy bấy nhiêu. Cứ tưởng tượng rằng bạn đợi xe buýt tại trạm để đi một đoạn đường ngắn; sau một lúc nếu xe không đến, bạn nên đợi bao lâu nữa?

Hai nguồn lực thúc đẩy có thể được dẫn đến: một là rời trạm xe buýt, chấp nhận việc mất thời giờ và công sức đã bỏ ra để cuốc bộ đến địa điểm muốn tới; hai là đưa ra một phương pháp tin tưởng gồm những ý nghĩ sau:

- Nếu tôi đợi lâu một chút nữa, xe phải đến.

- Tôi đã nhìn thấy chiếc xe đến trước kia và tôi chắc rằng nó sẽ đến nữa.

- Nếu bây giờ tôi rời khỏi trạm xe buýt, tôi sẽ bị quê mặt và cảm thấy mình ngu dại vì tôi đã đợi quá lâu.

- Tôi sẽ đợi cho đến khi nào xe đến để chứng minh rằng tôi nghĩ đúng.

Việc chờ đợi tại trạm xe buýt có sự đi đôi trực tiếp tới việc cờ bạc. Những người đánh bạc – chưa kể kể thời gian và công sức bỏ ra tại sòng bài – lại còn tốn tiền nữa. Người chơi cờ bạc bắt đầu cho rằng những phí tổn tiền này không phải là cái giá cho việc giải trí nhưng là một hình thức “đầu tư”. Người đánh bạc, cũng giống như người đón xe buýt, có thể càng ngày càng trở nên ngoan cố trong việc chứng minh rằng anh ta không phải là kẻ thất bại – anh ta có thể thắng và sẽ thắng. Điều này có thể đưa đến việc càng ngày càng thua lỗ nhiều hơn và một sự thúc đẩy mạnh mẽ hơn để đi đánh bạc.

Có lẽ cách hay nhất để tránh bị dính vào sự lừa dối này là chấp nhận trước mắt việc đánh cờ bạc thường chỉ dẫn đến sự thua lỗ. Dĩ nhiên, việc ấn định giới hạn thời gian và tiền bạc trước khi chơi lúc nào cũng là một ý kiến nên được thực hiện cho tất cả người chơi cờ bạc.

Xem tiếp phần 8